Αλεξάνδρα Ν. Οικονόµου
Δερµατολόγος – Αφροδισιολόγος
ΜΟΛΥΣΜΑΤΙΚΟ ΚΗΡΙΟ
Η ΠΙΟ ΣΥΧΝΗ ΒΑΚΤΗΡΙΑΚΗ ΛΟΙΜΩΞΗ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ
Το μολυσματικό κηρίο είναι μια επιφανειακή λοίμωξη του δέρματος, μεταδοτική, που εμφανίζεται κυρίως σε ασθενείς παιδικής ηλικίας, τους ζεστούς και υγρούς μήνες του χρόνου και προκαλείται σε μεγαλύτερο ποσοστό από τον χρυσίζων σταφυλόκοκκο αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις από τον Στρεπτόκοκκο.
Είναι η συχνότερη δερματική βακτηριακή λοίμωξη στα παιδιά καθώς υπολογίζεται ότι αποτελεί το 5 – 10% των επισκέψεων στο δερματολόγο και εμφανίζει ίδια επίπτωση σε αγόρια και κορίτσια.
Κλινικά χαρακτηρίζεται από μία ερυθρή πλάκα, μικρού μεγέθους συνήθως, η οποία τις περισσότερες φορές καλύπτεται από μια μελιτόχροη κρούστα, σαν το χρώμα του μελιού δηλαδή που καθιστά με αυτό τον τρόπο την βλάβη χαρακτηριστική και αρκετά εύκολη να διαγνωστεί.
Το μολυσματικό κηρίο παρουσιάζεται συχνότερα στην πρώιμη παιδική ηλικία αν και είναι δυνατόν να προσβληθούν και άτομα όλων των ηλικιών. Παρατηρείται έξαρση στις εύκρατες ζώνες, κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες σε περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από ζέστη και υγρασία. Συχνές πηγές μόλυνσης των παιδιών θεωρούνται τα κατοικίδια, τα ρυπαρά ρούχα, τα άλλα παιδιά στα σχολεία και τους παιδικούς σταθμούς. Πολύ συχνά το μολυσματικό κηρίο μπορεί να εμφανιστεί σε παιδί μετά από προσβολή του τριχωτού από ψείρες λόγω του έντονου κνησμού που δημιουργεί, αλλά και γενικότερα μετά από δερματικές καταστάσεις που δημιουργούν το αίσθημα της φαγούρας.
Ποια μικρόβια προκαλούν μολυσματικό κηρίο και με ποιους μηχανισμούς;
Μικρόβια όπως χρυσίζοντας σταφυλόκοκκος, επιδερμικός σταφυλόκοκκος και στρεπτόκοκκοι υπάρχουν σε κάποιο ποσοστό φυσιολογικά στην χλωρίδα του δέρματος ή στους βλεννογόνους, όπως στη μύτη και το στόμα. Τα μικρόβια αυτά είναι συνήθη στο δέρμα και δυνητικά παθογόνα, δηλαδή μπορεί κανονικά στις συνήθεις καταστάσεις με ανέπαφη την τοπική άμυνα του οργανισμού να μην δημιουργούν προβλήματα, αλλά όταν η τοπική άμυνα σε σημεία του δέρματος πέφτει – έντονο έκζεμα, πληγές από τσιμπήματα κουνουπιών και εντόμων, αμυχές από ξύσιμο, έγκαυμα, ανοιχτή πληγή/ εκδορά στην επιφάνεια του δέρματος από κάκωση – τα ίδια μικρόβια εποφθαλμιούν και αναπτύσσουν αποικίες προκαλώντας μόλυνση. Τα μικρόβια αυτά μεταδίδονται εύκολα από ένα σημείο του σώματος του παιδιού σε ένα άλλο και από ένα παιδί σε άλλο.
Πως μοιάζουν οι βλάβες του μολυσματικού κηρίου;
Συνήθως σε σημεία προηγούμενων βλαβών – ανοιχτό τραύμα, εκδορές, τσιμπήματα – αναπτύσσεται βλάβη σαν πληγή, με κόκκινη βάση που απλώνεται ή συρρέει σε πολλά σημεία. Οι βλάβες ανοίγουν, μπορεί να έχουν πυώδη έκκριση, και αποκτούν κίτρινη κρούστα σα το μέλι. Το παιδί ενοχλείται με φαγούρα και πόνο. Τοπικά μπορεί να διογκώνονται αντιδραστικά λεμφαδένες.
Που εμφανίζονται οι βλάβες του μολυσματικού κηρίου;
Οι βλάβες εμφανίζονται συνήθως στα εκτεθειμένα μέρη του σώματος, δηλαδή σε πρόσωπο, λαιμό, χέρια και πόδια, μπορούν όμως να εμφανιστούν οπουδήποτε αλλού στο σώμα, ιδιαίτερα όταν προυπάρχει έκζεμα ή άνοιγμα του δέρματος.
Πόσο μεταδοτικό είναι το μολυσματικό κηρίο;
Πρόκειται για πολύ μεταδοτική μόλυνση, που διασπείρεται εύκολα σε άλλα σημεία του σώματος του ίδιου παιδιού, σε αδέρφια και οικογενειακά μέλη, αλλά και στα άλλα παιδιά του παιδικού σταθμού ή σχολείου. Η μετάδοση είναι ιδιαίτερα έντονη το καλοκαίρι και τους ζεστούς και υγρούς μήνες του χρόνου, αλλά και σε σημεία του δέρματος ζεστά και με υγρασία. Τα παιδιά εμφανίζουν πιο εύκολα μολυσματικό κηρίο σε σχέση με τους ενήλικες.
Η διάγνωση
Αυτή γίνεται από τον δερματολόγο. Η κλινική εξέταση είναι συνήθως αρκετή, αν και μερικές φορές μπορεί να χρειαστεί να γίνει εργαστηριακή καλλιέργεια δείγματος.
Πως αντιμετωπίζεται το μολυσματικό κηρίο;
Η πορεία των βλαβών διαρκεί συνήθως 2-3 εβδομάδες.
Τοπική αντιβιοτική και αντισηπτική θεραπεία γίνεται για μικρές ή μη εκτεταμένες βλάβες.
Για μεγαλύτερες βλάβες ή διασπαρμένες βλάβες ή βλάβες κοντά στα μάτια και τη μύτη ή σε αποτυχία της τοπικής θεραπείας ο γιατρος μπορεί να αποφασίσει από του στόματος αντιβιοτική θεραπεία κατάλληλη για σταφυλόκοκκο και στρεπτόκοκκο.
Σε ακόμα πιο επίμονες ή διάσπαρτες βλάβες μπορεί να χρειαστεί εισαγωγή στο νοσοκομείο και ενδοφλέβια αντιβιοτική αγωγή.
Πολύ σημαντικό είναι το σχολαστικό και με σωστή τεχνική πλύσιμο των χεριών με σαπούνι. Αυτό ισχύει για όλα τα μέλη της οικογένειας.
Κόβουμε σωστά και τακτικά τα νύχια του παιδιού.
Καλή υγιεινή, τακτικό μπάνιο, εντονότερη ενυδάτωση σε παιδί με έκζεμα- ατοπική δερματίτιδα.
Αποφεύγεται η κοινή χρήση πετσέτας, ρούχων, σεντονιών σκεπασμάτων κλπ ώστε να μην κολλήσουν τα άλλα αδέρφια. Δυστυχώς η μετάδοση μπορεί να γίνει και μέσα από παιχνίδια.
Για να αποφύγουμε τη μετάδοση σε άλλα σημεία ή άλλα παιδιά και αφού πλύνουμε τη βλάβη με ήπιο σαπούνι, μπορούμε να την καλύπτουμε.
Σε επίμονες περιπτώσεις ή σε βλάβες γύρω από τη μύτη μπορεί ο σταφυλόκοκκος να έχει εστία στον ρινικό βλεννογόνο οπότε απαιτείται αντιβιοτική τοπική θεραπεία στη μύτη.
Δυστυχώς η υπερκατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα έχει αυξήσει τη συχνότητα λοιμώξεων από ανθεκτικά στα συνήθη αντιβιοτικά στελέχη σταφυλόκοκκου ή στρεπτόκοκκου.
Μέχρι την αποτελεσματική χορήγηση αντιβιοτικής αγωγής για τουλάχιστον 48 ώρες οι γονείς παιδιού με διαγνωσμένο μολυσματικό κηρίο θα πρέπει να αποφεύγουν να το στέλνουν στον παιδικό σταθμό/ σχολείο.
Αφήνει σημάδια το μολυσματικό κηρίο;
Συνήθως όχι. Μετά τη θεραπεία παραμένουν τα σημεία πιο κόκκινα ή αποχρωματισμένα, αλλά λεία και επίπεδα, για εβδομάδες έως μήνες, αλλά τελικά δεν προκύπτει ουλή. Σε σπάνιες επιπλεγμένες περιπτώσεις με βαθύτερη μόλυνση μπορεί να παραμείνει σημάδι ή ουλή.