HTAN ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ 1826…

Του Δημήτρη Ζώη
Όπως κάθε χρόνο την Κυριακή των Βαϊών θυμάμαι την πανηγυρική είσοδο του Ιησού Χριστού στην Ιερουσαλήμ, την ημέρα αυτή με συγκίνηση θυμάμαι την έξοδο και τη θυσία των «Ελεύθερων Πολιορκημένων» του Μεσολογγίου που έγινε Κυριακή των Βαΐων 10 Απριλίου 1826. Ήταν η «Έξοδος» ύστερα από μια συγκινητική αντίσταση των Ελλήνων και των «Φιλελλήνων» μαχητών που θυσιάστηκαν στο Μεσολόγγι και κέρδισαν την εποχή εκείνη το θαυμασμό, τη συμπάθεια, τη συγκίνηση και την αλληλεγγύη πολλών ανθρώπων στην Ευρώπη.
Οι επιζώντες της ηρωικής εξόδου μετέφεραν έγγραφες και προφορικές μαρτυρίες χρήσιμες για τους ιστορικούς. Κι από τον υπεύθυνο της εφημερίδας «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ», Jakob Meyer, που σφαγιάστηκε με την οικογένειά του γνωρίζουμε πολλές λεπτομέρειες για την πολιορκία του Μεσολογγίου και πολλές συγκινητικές λεπτομέρειες για τις τελευταίες μέρες: «…Καταντήσαμεν εις τοιαύτην ανάγκην ώστε να τρεφόμεθα από τα πλέον ακάθαρτα ζώα. Υποφέρομεν φρικτά από πείναν και δίψαν. Προσεβλήθημεν από διαφόρους ασθενείας. 1.740 από τους αδελφούς μας έχουν ήδη αποθάνει. Περισσότεραι από 100.000 βόμβαι ριφθείσαι από τον εχθρόν, κατέστρεψαν τους προμαχώνας και τα οικήματά μας. Το ψύχος μας βασανίζει λόγω της παντελούς ελλείψεως ξύλων. Με όλας τας στερήσεις ταύτας είναι αξιοθαύμαστον θέαμα να βλέπη κανείς το θάρρος και το υψηλόν φρόνημα της φρουράς μας. Εις ολίγας ημέρας όλοι αυτοί οι γενναίοι θα είναι σκιαί μόνον αγγέλων, μάρτυρες ενώπιον του θρόνου του Θεού, της αδιαφορίας του χριστιανικού κόσμου δι’ υπόθεσι, ήτις ήτο ιδική του. Εξ ονόματος όλων των ανδρείων μας σας αναγγέλλω την ενώπιον του Θεού μεθ’ όρκου ληφθείσαν απόφασίν μας να υπερασπίσωμεν σπιθαμήν προς σπιθαμήν το έδαφος του Μεσολογγίου και να συνταφιασθώμεν υπό τα ερείπια της πόλεως, παρά να ακούσωμεν πρότασίν τινα περί παραδόσεως. Ζώμεν τας τελευταίας μας στιγμάς. Η ιστορία θέλει μας δικαιώσει και οι μεταγενέστεροι θα θρηνήσουν την συμφοράν μας. Εμέ καθιστά υπερήφανον η σκέψις ότι το αίμα ενός Ελβετού, ενός απογόνου του Γουλιέλμου Τέλλου, μέλλει να συμμιχθή με το αίμα των ηρώων της Ελλάδος».
Από τους ιστορικούς γνωρίζουμε : – Από τους περίπου 10.000 πολιορκημένους διασώθηκαν μόνο σχεδόν 1.300. Ανάμεσά τους, μόνο 13 Σουλιώτισσες που επέζησαν την «Έξοδο». Υπολογίζεται πως σφαγιάστηκαν περίπου 4.000 πολιορκημένοι κι αναφέρονται πως πουλήθηκαν τα γυναικόπαιδα ως σκλάβοι στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και στην Κων/πολη. Μετά την «Έξοδο» αναφέρεται πως σε πολλές πόλεις της Ευρώπης έγιναν διαδηλώσεις συμπαράστασης και συγκεντρώνονταν χρήματα με σκοπό να οργανώνονται αποστολές για τον εντοπισμό, την εξαγορά κι απελευθέρωση Ελλήνων του Μεσολογγίου που πωλήθηκαν ως σκλάβοι !…
Από τις 2 Μαΐου 1829 κυματίζει η ελληνική σημαία στο Μεσολόγγι και στις 8 Μαΐου ο Ιωάννης Καποδίστριας μέσα σε πανηγυρική ατμόσφαιρα και σε διάγγελμα που άρχιζε: «Ηυδόκησεν ο Κύριος και επί των τειχών του Μεσολογγίου κυματίζει πλέον η σημαία του Σταυρού» όρισε :
• α) να τιμούνται οι ήρωες του Μεσολογγίου για πάντα
• β) να γίνεται ειδική δέηση για την ανάπαυση των πεσόντων πολιορκημένων του Μεσολογγίου
• γ) να καταρτιστεί κατάλογος με τα ονόματα των πεσόντων
• δ) να συγκεντρωθούν όλα τα οστά των πεσόντων και να τοποθετηθούν σε ειδικά μνημεία.

Η συμβολή των Αγωνιστών της Ηπείρου στο Μεσολόγγι ήταν μεγάλη. Στα απομνημονεύματα ο Μακρυγιάννης αναφέρει πως: «…τολμηροί μαχητές κατέβηκαν από την Ήπειρο στο Μεσολόγγι…»…. Γνωρίζουμε πως στο Μεσολόγγι πολέμησε μεγάλος αριθμός Σουλιωτών, σχεδόν 1000 αγωνιστές, με επικεφαλής τον Κίτσο Τζαβέλα και τον Νότη Μπότσαρη. Μαρτυρίες επιζώντων της πολιορκίας του Μεσολογγίου μετέφεραν τη σπουδαία προσωπικότητα του Χειμαριώτη Σπύρου Μήλιου (Σπυρομήλιος). Του Ηπειρώτη που ζούσε στην Ιταλία κι ήρθε να αγωνιστεί στο Μεσολόγγι μαζί με τα αδέρφια του Ζάχο και Νίκο. Για τον Κώστα Νταλαρόπουλο από το Χόρμοβο (κοντά στο Αργυρόκαστρο). Αργότερα ο Κώστας Νταλαρόπουλος ονομάστηκε Λαγουμιτζής, από τα λαγούμια που άνοιγε στο Μεσολόγγι. Και για τον Γιώργο Κίτσο (αδερφό της κυρα-Βασιλικής) από το Πλαίσιο – Θεσπρωτίας. Για τον Κώστα Νταλαρόπουλο ή Λαγουμιτζή ο Μακρυγιάννης στα απομνημονεύματά του έγραψε: «… έδεσε λαγούμι ο αθάνατος περίφημος Κώστας Λαγουμιτζής, γενναίος και τίμιος πατριώτης, και με την τέχνη του και με το ντουφέκι του ως λιοντάρι πολέμαγε δια την πατρίδα. Εις το Μεσολόγγι και παντού αυτός ο γενναίος άνδρας θάματα έχει κάμει. Πατρίδα, του χρωστάς πολύ αυτηνού του αγωνιστή». Ο Κώστας Λαγουμιτζής διακρίθηκε σε πολλές μάχες, αλλά πέθανε το 1851 φτωχός και λησμονημένος !…
Μεγάλος ήταν κι ο αριθμός των Φιλελλήνων μαχητών που διακρίθηκαν στο Μεσολόγγι. Οι περισσότεροι ήταν Γερμανοί, Ρώσοι, και Γάλλοι. Ήταν όμως και Πολωνοί, Σουηδοί, Ελβετοί, Ιταλοί, και Αμερικάνοι. Η Πατρίδα μας τους τιμά από τα χρόνια του Καποδίστρια και οφείλουμε να τους μνημονεύουμε!…
Ψάχνοντας για Γερμανούς Φιλέλληνες μαχητές που σκοτώθηκαν στο Μεσολόγγι, βρήκα αναφορά για 22 πεσόντες. Μερικά ονόματα Γερμανών αγωνιστών: ο διπλωμάτης Meyssel, ο Eben, ο Eisen, ο Wolf, ο Μanicke από το Αμβούργο, 3 αδέρφια Feld από την Λειψία, και 2 αδέρφια Beck από την Βαυαρία. Στους επιζώντες που διακρίθηκαν αναφέρονται: ο υποφρούραρχος του Μεσολογγίου Alexander Kolbe, αγωνιστής που διακρίθηκε σε πολλές μάχες και πέθανε στην Αθήνα το 1860 , ο αγωνιστής von Rheineck πέθανε στην Αθήνα το 1854 και ο Erich Treiber γιατρός, που αργότερα ως υπεύθυνος οργάνωσε τη στρατιωτική Ιατρική στην Ελλάδα ( ιδρυτής του γνωστού 401 στρατιωτικού νοσοκομείου στην Αθήνα) και πέθανε σε βαθιά γεράματα στον Πόρο το 1882. Στην αγκαλιά του γερμανού γιατρού Erich Treiber ξεψύχησε o Γιώργος Καραϊσκάκης… Erich Treiber
Από τους επιζώντες του Μεσολογγίου είναι και ο Αμερικανός γιατρός – χειρούργος Samuel Gridley Howe που θα ‘θελα να σταθώ. Ο αγνός και πάντα πρόθυμος Howe (Χάου), μετά την «Έξοδο», παρέμεινε στην Ελλάδα και διετέλεσε πρώτος Αρχίατρος και Διευθυντής Υγειονομικού του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ ίδρυσε το πρώτο Ναυτικό Νοσοκομείο στον Πόρο. Το 1835 επέστρεψε στην πατρίδα του και μέχρι το 1867 αφιέρωσε τη δραστηριότητά του για την ανακούφιση και εκπαίδευση τυφλών παιδιών.
Με δικά του έξοδα ίδρυσε το πρώτο Αμερικάνικο ίδρυμα για κωφάλαλα παιδιά, το Ινστιτούτο Πέρκινς και πέτυχε να συντηρείται με δωρεές των ευπόρων Αμερικανών . Ακόμα, ίδρυσε το πρώτο τυπογραφείο για την εκτύπωση βιβλίων για κωφάλαλους και βελτίωσε ο ίδιος το σύστημα εκπαίδευσής τους. Το 1848 ίδρυσε στη Μασαχουσέτη (Αμερική), σχολείο για παιδιά με νοητική στέρηση, υπερασπιζόμενος το δικαίωμα τους στην μόρφωση. Ο Howe έβαλε τις βάσεις για την «Ειδική Αγωγή» στην Αμερική. Ο Howe επιστρέφει γέρος στην Ελλάδα το 1866 για να συνδράμει τους επαναστατημένους Κρητικούς!!! Εκεί γνωρίζει τον εχθρό της Βαυαροκρατίας και του παλατιού ,τον φιλελεύθερο Ηπειρώτη με καταγωγή από το Πάπιγκο Ιωαννίνων Μιχαήλ Αναγνωστόπουλο και τον παίρνει μαζί του στην Αμερική. Το 1870 ο Μιχάλης Αναγνωστόπουλος (Michael Anagnos) παντρεύεται την κόρη του Howe. O Howe πεθαίνει το 1876 και το ίδρυμα Perkins διευθύνεται από τον γαμπρό του ο οποίος για πολλά χρόνια είναι σύμβουλος της Κυβέρνησης των ΗΠΑ στα θέματα εκπαίδευσης των παιδιών με αναπηρίες!…

Samuel Gridley Howe Μιχαήλ Αναγνωστόπουλος
( Michael Anagnos)

Οι πεσόντες της πολιορκίας και της «Εξόδου» του Μεσολογγίου «αναπαύονται» σήμερα στον κήπο των Ηρώων στο «Ιερό» Μεσολόγγι. Οφείλουμε να γνωρίζουμε, να μνημονεύουμε κι έχουμε χρέος να τιμούμε όλους τους πεσόντες, αλλά και επιζώντες, Έλληνες και «Φιλέλληνες» της πολιορκίας και της Εξόδου του Μεσολογγίου.
ΣΑΣ ΕΥΧΟΜΑΙ ΚΑΛΟ ΠΑΣΧΑ, ΥΓΕΙΑ κι Ο,ΤΙ ΚΑΛΥΤΕΡΟ !
Κυριακή των Βαΐων 2021,
Δημήτρης Ζώης