ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΠΑΘΕΙΑ ΓΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗΣ ΣΕ ΔΗΜΟΥΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΑ

Τι είναι η Βιβλιοθήκη;- Ναός της Γνώσης, Πνευματικό Κέντρο
γνωστικής, ψηφιακής και έντυπης, πληροφόρησης και πνευματικής
δημιουργίας – Ατομική και συλλογική μελέτη βιβλίων επιστήμης
και λογοτεχνίας – Βιβλιοθηκονομία και Δασοπονία
Γιώργος Μαστορίδης

Συγκρίνοντας το Δάσος με τη Βιβλιοθήκη, οι άνθρωποι σε άλλες εποχές διέκριναν ως κοινό χαρακτηριστικό τους ότι, επειδή κατοικούνται από τις ψυχές, τα πνεύματα, των δέντρων και των βιβλίων, αποτελούν δημιουργικούς χώρους έμπνευσης και πηγές πνευματικής ζωής! Αυτές τις ψυχικές ιδιότητες προσωποποιούσαν μυθολογικές θεότητες, όπως οι Νεράιδες, οι Δρυάδες, και οι Μούσες. Σύμφωνα με τον Παυσανία οι αρχαιότερες Μούσες, Μελέτη, Μνήμη και Ωδή ήταν κόρες του Ουρανού και της Γαίας και λατρεύονταν στο Μαντείο των Δελφών. Μεταγενέστερο χριστιανικό ανάγλυφο σύμπλεγμα παρουσίαζε τη Μνήμη με την Αρετή, τη Σοφία και την Πίστη.
Στη σύγχρονη εποχή ομοιότητες παρουσιάζουν και οι αντίστοιχες επιστήμες της
Βιβλιοθηκονομίας και Δασοπονίας. Η Δασοπονία ως επιστήμη, υπάγεται στις Γεωπονικές επιστήμες και έχει ως κύριο αντικείμενο τον τρόπο διαχείρισης και προστασίας του δάσους, αλλά και της αειφορικής ανάπτυξης όλων των οικοσυστημικών λειτουργιών του. Η σύγχρονη δασοπονία, γνωστή και ως δασοπονία πολλαπλών σκοπών, εμπεριέχει στοιχεία που καλύπτονται από διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα των βιολογικών, φυσικών, κοινωνικών και πολιτικών επιστημών. Με ανάλογο τρόπο η επιστήμη της Βιβλιοθηκονομίας έχει στόχο την οργάνωση της γνώσης και των πληροφοριών, ώστε να γίνεται όσο το δυνατό πιο εύκολη η πρόσβαση από τους χρήστες. Πολλοί ταυτίζουν τη Βιβλιοθηκονομία και την Αρχειονομία με την καταλογογράφηση βιβλίων, ωστόσο αυτή είναι μόνο ένα από τα πολλά θέματα, ή τις λειτουργίες, με τα οποία καταπιάνεται. Συχνά παρουσιάζει, όπως η Δασοπονία, διεπιστημονική επικάλυψη με άλλους τομείς των κοινωνικών επιστημών: οι τομείς στους οποίους διεξάγει την έρευνά της περιλαμβάνουν διαχείριση γνώσης, δόμηση των πληροφοριών, συστήματα και υπηρεσίες πληροφοριών, σχέσεις χρήστη και πληροφορίας, ανάκτηση πληροφοριών, διοίκηση της βιβλιοθήκης, εξυπηρέτηση και εκπαίδευση χρηστών, προσκτήσεις και ανάπτυξη συλλογής, συντήρηση υλικού, διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, εκθέσεων, ομιλιών και παρουσιάσεων βιβλίων. Συχνά οι σπουδαστές παίρνουν μια κατεύθυνση προς συγκεκριμένο τύπο βιβλιοθήκης ή κέντρου πληροφόρησης (π.χ. ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, δημόσιες, σχολικές, αρχεία, μουσεία, κ.ά.).

1.Τι είναι η Βιβλιοθήκη; Ναός της Γνώσης, Πνευματικό Κέντρο Μνήμης και Μελέτης
Οι τοπικές κοινωνίες ας αναλογιστούν την αξία και τη δύναμη της γνώσης, ας σκεφτούν τη Βιβλιοθήκη ως δημόσιο αγαθό, όπως την εκπαίδευση, την υγεία, την ασφάλεια, τη συγκοινωνία. «Μνήμη του λαού» δεν είναι μόνο τα βουνά και οι θάλασσες, τα μνημεία και τα Μουσεία, αλλά και οι Βιβλιοθήκες ως Ναοί της Γνώσης, ως πνευματικοί χώροι γνωστικής, ψηφιακής και έντυπης, πληροφόρησης και δημιουργίας. Η ατομική και συλλογική ανάγνωση και μελέτη βιβλίων επιστήμης και λογοτεχνίας στις τοπικές βιβλιοθήκες αποτρέπει την νόσο Αlzheimer, την τοπική αμνησία σε συλλογικό επίπεδο, όπως περιγράφεται για το άτομο στην κλινική νευροπαθολογία.
Η μνήμη είναι κρίσιμο χαρακτηριστικό, θεμελιώδες στοιχείο όχι μόνο της ατομικής αλλά και της συλλογικής υπόστασης. Είναι διάρκεια και βίωση εμπειρίας, τάξη και ασίγαστος αγώνας, μέτρο και διάσταση καθοριστική και μοναδική ως διανοητικό και πολιτιστικό αποτύπωμα στα άτομα και τις κοινωνικές ομάδες.

2. Η αγάπη για μελέτη, μάθηση, ανάγνωση και γραφή
«Mελέτη το παν», ισχυρίστηκε ο Περίανδρος ο Κορίνθιος (667-587 π.X.), ο οποίος εδραίωσε τη φήμη του ως ευφυούς και φωτισμένου ηγεμόνα με πρακτική σοφία!
Στον αναγνωστικό βιβλιοχώρο της Σχολικής ή Δημοτικής Βιβλιοθήκης καλλιεργούνται βιωματικά η φιλομάθεια και όρεξη για την επιστημονική αλήθεια, όπως φανερώνει χαρακτηριστικά η ακόλουθη ανώνυμη εξομολόγηση: «Ως μαθήτρια της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη μακρινή δεκαετία του 1970, είχα την τύχη να φοιτώ σε σχολείο που διέθετε βιβλιοθήκη, μια δυσεύρετη πολυτέλεια για την Ελλάδα εκείνης της εποχής, όπως και για τη σημερινή. Χωρίς τότε να το συνειδητοποιώ απόλυτα, εκεί μέσα αναζήτησα το μέλλον μου. Εκεί απέκτησα επίσης το είδος της γνώσης που εγγράφεται ανεξίτηλα στον σκληρό δίσκο της μνήμης, σε αντίθεση με όσα διδάχτηκα στις σχολικές τάξεις, από τα οποία τα περισσότερα έχουν προ πολλού ξεχαστεί».
Διαχρονικά, η μελέτη έχει έναν διπλό χαρακτήρα: στο ατομικό επίπεδο είναι πνευματική άσκηση, ενώ στο επίπεδο της πόλης είναι παιδεία που διαπαιδαγωγεί τους νέους στην αρετή και προετοιμάζει τους πιο άξιους για την άσκηση της εξουσίας σύμφωνη με την δικαιοσύνη. Η εξάσκηση της μελέτης έχει λοιπόν διπλό προσανατολισμό και προς τα μέσα και προς τα έξω, στον άνθρωπο και στην κοινωνία. Με την πνευματική καλλιέργεια και την ορθοφροσύνη συμπορεύεται το αίσθημα της κοινωνικής και πολιτικής ευθύνης. Η αμάθεια, αποκομμένη από τις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας, αποτελεί δύναμη αντίδρασης, ανευθυνότητας και οπισθοδρόμησης, τροχοπέδη όχι μόνο στην ατομική αλλά και στην κοινωνική πρόοδο και ευημερία.
Επίκαιρη όσο ποτέ η προτροπή του Αμερικανού Παιδαγωγού και Ψυχολόγου B.F.Skinner (1904 – 1990) ότι «δεν θα έπρεπε να διδάσκουμε τα σπουδαία βιβλία. Θα έπρεπε να διδάσκουμε την αγάπη για μελέτη».

3. Δια Βίου Μάθηση: Ο Δήμος Κορινθίων στο Παγκόσμιο Δίκτυο της UNESCO «Οι Πόλεις που Μαθαίνουν» (Unesco Global Network of Learning Cities)
Τον Σεπτέμβριο του 2020 η πόλη της Κορίνθου έγινε μέλος του Παγκόσμιου Δικτύου της UNESCO «οι Πόλεις που Μαθαίνουν». «Η πόλη που μαθαίνει» είναι ένα καινοτόμο σχέδιο που έχει ως σκοπό να παρέμβει δυναμικά στο επίπεδο της Δια Βίου Μάθησης. Ειδικότερα έχει ως στόχους:
α)την προώθηση της μάθησης χωρίς αποκλεισμούς από τη βασική έως την τριτοβάθμια εκπαίδευση
β) την αναζωογόνηση της μάθησης σε οικογένειες και κοινότητες
γ) την προαγωγή της μάθησης στο χώρο εργασίας
δ) την επέκταση της χρήσης των σύγχρονων τεχνολογιών μάθησης
ε) τη βελτίωση της ποιότητας και της αριστείας στη μάθηση
στ) τη διαμόρφωση κουλτούρας μάθησης καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής.
Οι στόχοι αυτοί επιτυγχάνονται κυρίως με τη χρήση των κτιριακών δομών και λειτουργιών της Δημοτικής Βιβλιοθήκης. Η διαρκής μελέτη και μνήμη, ως ορισμός ύπαρξης και εξέλιξης της κοινωνίας και πολιτείας όχι μόνο σε κεντρικό κυβερνητικό επίπεδο αλλά και τοπικό σε επίπεδο Δήμου και Περιφέρειας, προλαβαίνει και αποτρέπει κοινωνικά φαινόμενα, όπως η αδιαφορία και απάθεια για παιδεία και πολιτισμό. Οι τοπικοί Αξιωματούχοι Βουλευτές, Δήμαρχοι και Περιφερειάρχες, με ή χωρίς αφορολόγητο επίδομα βιβλιοθήκης 880€, οφείλουν ως τοπική πολιτική ηγεσία να στηρίζουν δημιουργικές πρωτοβουλίες για την ίδρυση και λειτουργία τοπικών θεσμών, όπως οι Δημοτικές Βιβλιοθήκες.

Ο συμβολισμός της ετήσιας σχολικής βιβλιοκαταστροφής είναι δυσοίωνος για το μέλλον μιας κοινωνίας, εκτός των άλλων γιατί μηδενίζει την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή της. Σε μια χώρα όπου καίνε τα βιβλία στα σχολεία και τους ανθρώπους ζωντανούς, επειδή αποφάσισαν να μην απεργήσουν και το κράτος αφήνει τους δράστες ατιμώρητους να συνεχίζουν τα εγκλήματά τους, είναι ενδεικτικό τόσο των αξιών του κοινωνικοπολιτικού συστήματος, όσο και της ανυπαρξίας κοινωνικής πολιτικής για τις βιβλιοθήκες ως Ναών της Γνώσης, στους οποίους κατοικοεδρεύουν η Μνήμη και η Μελέτη.

11 Ιουνίου 2021 www.politistikomellon.eu/2020