Σε καθημερινή βάση ακούμε και διαβάζουμε για την οικολογική κρίση και
τις συνέπειες της, οι οποίες απειλούν την επιβίωση των έμβιων όντων και την ισορροπία των οικοσυστημάτων. Κυρίως όμως απειλούν την ψυχοσωματική υγεία και ποιότητα ζωής των παρόντων και των μελλοντικών γενεών.
Η οικολογική κρίση έχει τις ρίζες της στην αποξένωση του άνθρωπου από την φύση. Ο σύγχρονος άνθρωπος συμπεριφέρεται καθημερινά χωρίς να έχει συνείδηση
τι ακριβώς συμβαίνει με το περιβάλλον. Στον «αναπτυγμένο» κόσμο που έχει δημιουργήσει, “υπνοβατεί” χωρίς πια να μπορεί να ελέγξει. Είναι τόσο απασχολημένος με τα προσωπικά του προβλήματα, θυσιάζοντας τον τόσο πολύτιμο χρόνο του για να βρει την ευτυχία με ανταλλάγματα μια τηλεόραση, ένα μίξερ, ένα ψυγείο, ένα νέο αυτοκίνητο κ.αλ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ν’ αδυνατεί ν’ ασχοληθεί με το τι πραγματικά συμβαίνει στην μεγάλη του «οικογένεια» και στον πλανήτη.
Το τελικό αποτέλεσμα; Να αισθάνεται δυστυχισμένος και μη ολοκληρωμένος.
Η κρίση λοιπόν δεν είναι μονό οικολογική, αλλά σίγουρα κοινωνική και πνευματική.
Η περιβαλλοντική αποξένωση από την φύση εντοπίζεται κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα και στις πιο νέες γενεές. Τα σύγχρονα παιδιά αγνοούν βασικές γνώσεις για τον φυσικό περιβάλλον, με αποτέλεσμα να στερούνται τα οφέλη που η φύση θα τους παρείχε ώστε ν’ αναπτυχθούν όσο το δυνατόν καλύτερα συναισθηματικά και σωματικά.
Αγχώδης νευρώσεις, προβλήματα συμπεριφοράς, κατάθλιψη, σύνδρομο της διάσπασης προσοχής και υπερκινητικότητας, έντονη παχυσαρκία, έλλειψη βιταμίνης D, φοβίες είναι μερικά από τα νέα “αποκτήματα” των συγχρόνων νέων και παιδιών.
Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κίνδυνου με έρευνες και πορίσματα για τις συνέπειες της απομάκρυνσης του ανθρώπου από την φύση και τις επιπτώσεις που θα έχει αυτή για την ποιότητα της ζωής μας.
Θα μπορούσαμε να βρούμε μία λύση σε όλα αυτά;
Μα φυσικά υπάρχει λύση. Συνέχεις εκπαίδευση θεωρητική και βιωματική πάνω σε εναλλακτικούς τρόπους που αφορούν την επαφή μας με την φύση.
• Οικολογία, οπού ο άνθρωπος δεν θα αντιμετωπίζει ρηχά την ρύπανση και την και την σπάταλη των φυσικών πόρων, αλλά θα αποτελεί οργανικό κομμάτι του περιβάλλοντος ανακτώντας την ευημερίας του ιδίου αλλά και του συνόλου.
• Οικολογία, η όποια θα συνδυάζετε με την πνευματικότητα. Έτσι ο άνθρωπος θα εντοπίσει ότι τα αίτια της κρίσης οφείλονται στην έλλειψη της βαθύτερης ενότητάς του με τη φύση και θ’ αναζητήσει νέες οικονομικές και επιστημονικές λύσεις.
• Οικολογία, κοινωνική. Ο άνθρωπος από τα πανάρχαια χρόνια επιδίωκε να κυριαρχεί και να εξουσιάζει τον πλησίον του. Αυτό το μετέφερε σε όλους τους τομείς της ζωής του, άρα και στην σχέση του με το περιβάλλον. Επανεξετάζοντας τις κοινωνικές του σχέσεις θα θέσει νέα δεδομένα, και θα καταφέρει να δημιουργήσει ισορροπία, μεταξύ φυσικού και κοινωνικού κόσμου.
• Περιβαλλοντική εκπαίδευση. Το υπάρχων κυρίαρχο περιβαλλοντικό μοντέλο βασίζεται σε θεωρητική γνώση για τα περιβαλλοντικά προβλήματα. Το νέο μοντέλο οφείλει να είναι προσανατολισμένο στην ανάδειξη των ιδεών των εκπαιδευομένων, να ενδυναμώνει την αυτοπεποίθηση, να ενθαρρύνει τις δράσεις, να βοηθάει στην εμπλοκή για την φροντίδα του περιβάλλοντος ώστε μ’ αυτό τον τρόπο να υπάρχει μια ενεργή συμμέτοχη στο περιβάλλον και στην κοινότητά αλλάζοντας τις συνθήκες στις οποίες ζούμε.
• Οικοψυχολογία. Η ανάδειξη της οικολογικής κρίσης και της εφιαλτικής διάστασης, της είχε τα αντίθετα αποτελέσματα από τα επιθυμητά. Ο άνθρωπος ένιωσε αβοήθητος και απειλούμενος από το περιβάλλον το οποίο τον περιβάλει. Με την οικοψυχολογία η οικολογική κρίση θα αναλυθεί στην σωστή της διάσταση ώστε ο άνθρωπος αντί να αισθάνεται απελπισμένος και σε αδιέξοδο να καταφέρει να δημιουργήσει μια αρμονική σχέση με το κοινωνικό και φυσικό του περιβάλλον, βελτιώνοντας την ποιότητα της ζωής του, χωρίς να νιώθει αβοήθητος και ανίκανος να συμβάλει στην αντιμετώπιση των περιβαλλόντων προβλημάτων.
• Βιωματική μάθηση. Εκπαιδεύστε το παιδί, για τι ένα σωστά εκπαιδευμένο παιδί, μπορούν να τ’ αλλάξει όλα. Ένα παιδί που μαθαίνει πώς να έχει επαφή με το περιβάλλον και να αλληλοεπιδρά με αυτό εξελίσσετε σε έναν ενήλικα ο όποιος μπορεί να μεριμνά να φροντίζει και να συνδέετε με το φυσικό και κοινωνικό του περιβάλλον.
• Συμμετοχική τέχνη. Στην σημερινή εποχή η τέχνη έχει αποκτήσει χαρακτήρα διαδραστικό. Το κοινό περά από θεατής μετατρέπεται σε ενεργό συμμέτοχο και δημιουργό. Έτσι συναντάμε ομάδες οπού οι καλλιτέχνες συνεργάζονται με το κοινό για να δημιουργήσουν ένα έργο τέχνης. Η διαδικασία αυτή συμβάλει ώστε οι συμμετέχοντες να ενδυναμώσουν την μεταξύ τους επαφή και επικοινωνία, διαμορφώνοντας μια ταυτότητα κοινωνική πολιτιστική και πολιτική. Εάν τώρα όλο αυτό ανατηχθεί σε προγράμματα που αφορούν το περιβάλλον με την συνδρομή της τέχνης, οι εκπαιδευόμενοι θα ενδυναμώσουν την αυτοπεποίθηση τους και την ελευθερία της έκφρασης. Η βίωση του περιβάλλοντος μέσα από την τέχνη, θα βοηθήσει τον εκπαιδευόμενο μέσα από την καλλιτεχνική προσέγγιση ν’ αλλάξει τη σχέση του με το περιβάλλον με στόχο πάντα σε μια καλύτερη ποιότητα ζωής.
Βασιλική Πάντου
interior – architectural – design
e-mail: vasilikipantou@gmail.com