Ο Θεσπρωτός Σωτήρης Δημητρίου πήρε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος

Πρόκειται για έναν ξεχωριστό λογοτέχνη και ως προς το ήθος και ως προς το ύφος γραφής.

Δεν παρα-σύρεται από την επιδειξιομανία και τη μεγαλομανία, πάντοτε σεμνός και προσγειωμένος και ανθρώπινος, αλλά σύρεται από τις εμπνεύσεις του, που τις καταγράφει στο χαρτί, αποτυπώνοντας όχι μόνο της καρδιάς του το αντήχημα και απήχημα,  αλλά και την εσωτερική του φλόγα, που μετατρέπεται από παρόρμηση σε λόγο.

Το βραβευμένο  πολυσέλιδο μυθιστόρημα του Σωτήρη Δημητρίου “Ουρανός απ’ άλλους τόπους”, είναι, χωρίς υπερβολή, μια ψυχολογική και κοινωνική και ηθογραφική και λαογραφική καταγραφή, με ιστορικπολιτικές προεκτάσεις, της κατάστασης στην προπολεμική, εμφυλιακή και μεταεμφυλιακή Ελληνική ύπαιθρο (ουσιαστικά καλύπτεται το πρώτο μισό και πλέον του 20 αι.), με χώρο των δρώμενων τα ορεινά της Μουργκάνας.

Με τη ντοπιολαλιά της περιοχής, που έχει ατέρμονη γοητεία, είτε  καταλαβαίνει είτε δεν  καταλαβαίνει τους ιδιωματισμούς της ο αναγνώστης,  περιγράφονται πρόσωπα και καταστάσεις, προερχόμενες από τις αναμνήσεις της μητέρας του, που με συνέπεια τις διοχετεύει στο έργο του, και οι οποίες  εναλλάσσονται  με τόση μαεστρία, ώστε να φαίνεται ότι  τα πρόσωπα δημιουργούν τις καταστάσεις, αλλά και ότι οι καταστάσεις δημιουργούν  τα πρόσωπα.

Αποτυπώνονται μέσα από το ανεπανάληπτο ταλέντο και την ωριμότητα γραφής του Σωτήρη Δημητρίου χαρακτήρες, νοοτροπίες, συμπεριφορές, συνθήκες, μα πάνω απ’ όλα αχνάρια καρδιάς. Και η φτώχια της εποχής προβάλλει λαμπρυσμένα ως πλούτος ψυχής.

Ξετυλίγονται πράξεις ανθρώπων σε μια αδιαίρετη πραγματικότητα και προβάλλεται μια αλήθεια, που αποκαλύπτει ακατέργαστα όψεις, μορφές και γεγονότα.

Ο συγγραφέας σέβεται την ακεραιότητα των πρωταγωνιστών του και δεν υπακούει σε καμία εκ των προτέρων (a priori) θέση για να έχει ο λόγος του αυτοδύναμο “νόημα”.

Το “νόημα” απελευθερώνεται εκ των υστέρων (a posteriori) από τα διαδραματιζόμενα, με τη βοήθεια του μυαλού και της φαντασίας και η ζωή εκείνων των χρόνων ξαναγεννιέται ακόμη πιο ακαταμάχητη.

Σε εγρήγορση η συνείδηση του Σωτήρη Δημητρίου συλλαμβάνει και κατακτά την ολότητα μέσα από την απλότητα  των ασκητικών και ιδιαίτερων εκφραστικών μέσων, που χρησιμοποιεί, και μας δίνει τη δυνατότητα να κατανοήσουμε βαθύτερα και ρεαλιστικότερα το κύλισμα του χρόνου.

Από την πρώτη κιόλας στιγμή, που στις πηγές της Λαγκάβιτσας, με το βούισμα των νερών του Καλαμά να συνοδεύει αρμονικά τη φωνή του  μας πρωτοδιάβασε σελίδες του έργου του, χωρίς δυσκολία είχαμε αντιληφθεί ότι το αισθητήριο του Σωτήρη Δημητρίου μεταφέρει μαγευτικά και ποιητικά περασμένες και ξεχασμένες εικόνες με συναισθηματική δύναμη, χωρίς  να ξεστρατίζει, χωρίς να μετατοπίζεται από τις θύμησες μιας εκατόχρονης γυναίκας, τις οποίες όχι μόνο αποδέχεται και  παρατηρεί απλά, αλλά τις μετατρέπει σε ζωντανή και παρούσα δράση.

ΗΛΙΑΣ ΜΑΚΟΣ