Χρωστάμε την ελευθερία μας στους ταπεινούς Ραγιάδες που ξεσηκώθηκαν | του π. Ηλία Μάκου

Σ’ αυτούς, που πρωτοσπείρανε της λευτεριάς το σπόρο, με της ευγνωμοσύνης το θυμίαμα στην καρδιά, ολόκληρο το Έθνος, κατά την σημαντική Επέτειο της ιστορίας του, την 25η Μαρτίου, στρέφεται προς τους τιμημένους Σκλάβους της Τουρκοκρατίας… Ανυπολόγιστο το χρέος μας απέναντί τους.

Ήταν οι ατρόμητοι οπλαρχηγοί και οι καπεταναίοι και οι ηρωικοί αγωνιστές, που πολέμησαν, με το μικρό αρθμό τυος και τα φτωχικά όπλα τους των εχθρών τα στίφη και νίκησαν.

Ήταν οι Γραικοί, οι Ραγιάδες κι “οι γκιαούρηδες” οι ταπεινοί. Ο ηρωικός εκείνος λαός, που έζησε και πολέμησε και θυσιάστηκε σε κάποιο Σέλτσο και Μεσολόγγι και Μανιάκι, σε κάποια Χίο και Ψαρά.

Σε όλους τους χρωστάμε την ελευθερία μας. Της Πατρίδας την διατήρηση στα χρόνια της σκλαβιάς, την ανάστασή της με τους δικούς τους αγώνες και τη δική τους επανάσταση.

Ας έχουμε τον πόθο και την ευθύνη να τους μιμηθούμε. Να κρατήσουμε ψηλά τη σημαία της πίστης και της Ελλάδας. Να φυλάξουμε ακέραια την την κληρονομιά, που μας αφήσαν. Να εμπνευσθούμε από τα ιδανικά τους.

Όμως με αντιλήψεις, που βλέπουν το 1821 και τους πρωταγωνιστές του με μαύρα ματογυάλια και παραμορφωτικούς φακούς και εκφράζουν το πνεύμα του τυφλωμένου γραικυλισμού και του εθνομηδενισμού, έχουμε φτάσει, αλίμονό μας, στο σημείο, οι νέοι, που διδάσκονται ελάχιστα και συγκεχυμένα πράγματα ιστορίας στο σχολείο, να ερωτώνται σε τηλεοπτικά ρεπορτάζ τι ήταν ο Κολοκοτρώνης και να απαντούν “μάλλον ποδοσφαιριστής…” ή “δεν ξέρω…” ή “νέγρος (αντί για γέρος) του Μοριά”!!!

Αυτή ακριβώς την περίοδο, έχουμε ανάγκη να διδασκόμαστε από το θαύμα του ηρωισμού των υπόδουλων Ελλήνων.

Χρειαζόμαστε το άκαμπτο εθνικό και θρησκευτικό φρόνημα, που καμία απειλή και καμία καταδυνάστευση δεν μπόρεσε να σβήσει, γιατί διατηρεί τη ζωτικότητα του Γένους και τη συνοχή του λαού.

Άλλοι λένε: Καλές οι οι ιστορικές μνήμες, χρήσιμος ο πατριωτισμός, ωφέλιμη η αναδρομή στο παρελθόν και στους ένδοξους προγόνους, αλλά αυτά είναι ψευδαισθήσεις, ουτοπίες και αντιρεαλισμοί, αφού το θέμα, που πρέπει να μας απασχολήσει είναι αν είμαστε περήφανοι για τη σημερινή Ελλάδα με τα τόσα προβλήματα.

Σαφώς και έχει προβλήματα η Ελλάδα, γι’ αυτό σ’ αυτή την κρίσιμη καμπή δεν είναι ψευδαίσθηση, δεν είναι ουτοπία, δεν είναι αντιρεαλισμός, είναι χρέος να κρατήσουμε με καύχηση την Ελληνική ταυτότητά μας, όπως την παραλάβαμε, που αποτελεί εγγύηση της αξίας μας, αλλά και της δυνατότητάς μας να συμπορευτούμε προς τα εμπρός…

Τα πιστοποιητικά ηρωισμού των αγωνιστών της ελευθερίας μας, θεμελίωσαν τα αναφαίρετα δίκαιά μας, που είναι η πυξίδα μας για το σήμερα και το αύριο…

Η “κουλτούρα” στην Ελλάδα αεροβατεί ή εθελοτυφλεί ή αρνείται να αντικρίσει την πραγματική διάσταση της Επανάστασης του 1821.

Και θέλει να βάλει στην “Προκρούστεια κλίνη” την ελληνική ιστορία και να μας πείσει, μεταξύ άλλων, ότι η Επανάσταση του 1821, και δεν ήταν εθνικό κίνημα, αλλά αντίδραση των λαού κατά των κοτσαμπάσηδων, δηλαδή της άρχουσας τάξης, και ότι η Εκκλησία ήταν με το μέρος των Τούρκων ή οι άνθρωποί της απολάμβαναν τιμές και δόξες, ενώ ο λαός υπέφερε.

Ανεξάρτητα από αυτά ο αγώνας του 1821 στέλνει διαχρονικά το μήνυμα ότι  πρέπει να προασπιστούμε και να υπερασπιστούμε τα κοινά ιδανικά και κεκτημένα, με ενότητα και αλληλοσεβασμό σε ό,τι μας ενώνει και διώχνοντας μακριά ό,τι μας χωρίζει. Το 1821,  οι πρόγονοί μας, λαός και κλήρος ενωμένοι, ξεκίνησαν τον μεγάλο αγώνα και ανέκτησαν με το αίμα τους το δικαίωμα στην ελευθερία, στην αξιοπρέπεια και στον αυτοπροσδιορισμό, που  στέρησε επί αιώνες η απάνθρωπη και σκοταδιστική Οθωμανική Αυτοκρατορία. Όλοι οι μεγάλοι ήρωες της Επανάστασης, αλλά και οι Σουλιώτες,  μας έδωσαν το παράδειγμα θυσίας και ήθους, που πρέπει και εμείς να ακολουθήσουμε.

Στην παλιγγενεσία του Έθνους οι αγνοί άνδρες και γυναίκες, τα ιερά σφάγια του αγώνα του Γένους, είχαν ως μέγιστο εφαλτήριο ζωής, την πίστη στον αιώνιο Θεό και την αγάπη στην πληγωμένη και σκλαβωμένη πατρίδα. Γι’ αυτό επιτέλεσαν το ακατόρθωτο και νίκησαν.

Τροφός του Γένους η Εκκλησία και όχι “εχθρός του λαού”…

Τροφός του γένους είναι Εκκλησία, η οποία μας περιέθαλψε, μας γαλούχησε, μας διέσωσε την ιδιοπροσωπία μας και μας όπλισε πνευματικά με το επίτευγμα της ανάστασης του Έθνους.

Ορισμένοι αμφισβητούν τον ρόλο της Εκκλησίας στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και στην Επανάσταση του 1821 και θεωρούν τη στάση της αντιδραστική, σκοταδιστική και τουρκόδουλη.

Με χαμένη και αλυσοδεμένη τη λευτεριά μας ως Πατρίδα, έχοντας, όμως ψυχική λευτεριά και πίστη, αποτινάξαμε και την πιο στυγνή δουλεία. Την μαύρη σκλαβιά τυραννικού και βάρβαρου δυνάστη.

Και ήταν καθοριστική η συμβολή της Εκκλησίας σ’ αυτή την εξέλιξη. Όμως μερικοί στρέφουν τα πυρά τους, κατά του λεγόμενου κυρίως, ανώτερου κλήρου, δηλαδή των Πατριαρχών και Μητροπολιτών της περιόδου, που τους εμφανίζουν ως εχθρούς του λαού. Μάλιστα τον ηρωικό πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε΄, που η Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 10 Απριλίου, τον αποκαλούν προδότη, γιατί αφόρισε τον Αλ. Υψηλάντη και τον Μιχ. Σούτσο, εκ των πρωτεργατών της Επανάστασης.

Νηφάλια και όσο το δυνατόν αντικειμενική ιστορική έρευνα, μακριά από προκαταλήψεις και ιστορικές δεσμεύσεις, απέδειξε ότι ο αφορισμός, που ήταν διαταγή του Σουλτάνου και καρπός εξαναγκασμού, απέτρεψε τη σφαγή του άοπλου Γένους.

Άλλωστε ο ίδιος ο Άγιος Γρηγόριος ο Ε’, αφού επιτεύχθηκε ο σκοπός της αποφυγής της αιματοχυσίας, πήρε πίσω μυστικά τον αφορισμό, και τελικά τον απαγχόνισαν.

Ποιος μπορεί να μετρήσει της οδύνης του το βάθος και της ευθύνης του το ύψος, όταν προτιμούσε, στα φανερά, να φαίνεται ότι αποκηρύττει την Επανάσταση, δείχνοντας άριστες σχέσεις του Πατριαρχείου και της Πύλης, ενώ στήριζε με όλη τη δύναμή του τους Επαναστάτες, που είχαν την ευλογία του και την αμέριστη στήριξή του.

Οι σχέσεις του με τη Φιλική Εταιρία, της οποίας ήταν μέλος, υπήρξαν στενές και πολύτιμη η συνεργασία με τους Φιλικούς, οι οποίοι δεν διατύπωσαν ποτέ εναντίον του κάποιο παράπονο.

Κάποιοι φτάνουν στο σημείο να γράφουν ότι οι Έλληνες ξεσηκώθηκαν το 1821 εναντίον και των κληρικών. Δεν υπολογίζουν, όμως, ότι επικεφαλής εκείνου του αγώνα ήταν Δεσποτάδες, που μαρτύρησαν, όπως ο Π. Πατρών Γερμανός, ο Σαλώνων Ησαΐας, ο Ρωγών Ιωσήφ κ. ά., αλλά και αρχιμανδρίτες, όπως ο ατρόμητος Παπαφλέσσας κ. ά. Ενώ πολλά από τα επαναστατικά κινήματα, που προηγήθηκαν του 1821, είχαν επικεφαλής κληρικούς, όπως ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος, ο παπα-Βλαχάβας κ. ά. Ο συνολικός απολογισμός των θυμάτων είναι 11 Πατριάρχες, 100 Μητροπολίτες και 6000 ιερείς.

Άλλοτε τους παρουσιάζουν σαν «προσκυνημένους» στα τούρκικα αφεντικά, άλλοτε σαν διώκτες κάθε προοδευτικού στοιχείου και άλλοτε σαν εκμεταλλευτές του λαού, που καπηλεύονταν την ευσέβεια. Όχι ότι δεν υπήρξαν και τέτοιες περιπτώσεις, άτομα επιλήσμονα των καθηκόντων τους και κατώτερα των στιγμών.

Δεν επιχειρούμε να αυθαιρετήσουμε, ούτε να κακοποιήσουμε την ιστορία, αλλά δεν αντικατοπτρίζουν την γενική εικόνα. Το ανθρώπινο στοιχείο πάντα σχετικοποιεί και κηλιδώνει μια προσπάθεια. Δεν ήταν όμως καθοριστικό της όλης προσφοράς της Εκκλησίας και δεν την σκιάζει και δεν την διαγράφει.

Η αληθινή αλήθεια, όμως, είναι ότι ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ υπήρξε υπόδειγμα Ποιμένα και Εθνάρχη. Και δίκαια τον τιμούν το Έθνος και η Εκκλησία ως εθνομάρτυρα και ιερομάρτυρα. Το σχοινί του Πατριάρχη, που του πέρασαν στο λαιμό, έγινε σύνθημα ζωής και δράσης για τους Έλληνες και έφερε κοντύτερα την αυγή της παλιγγενεσίας.

Μόνο προκατειλημμένοι θα εξακολουθούν να τον θεωρούν προδότη, αλλά η φωνή και η συνείδηση της Πατρίδας, δεν θα καμφθεί και δεν θα μολυνθεί μπροστά στις σκοπιμότητες και τα πάθη.

Μιλούν μερικοί για παραχώρηση προνομίων στην Εκκλησία, από τον Μωάμεθ τον Πορθητή, που πράγματι δόθηκαν, παρότι πολλοί σουλτάνοι δεν δίστασαν να τα αμφισβητήσουν και να τα καταπατήσουν.

Και είχαν να κάνουν με την άσκηση θείας λατρείας, την ανάδειξη του Πατριάρχη σε Εθνάρχη, τη διαχείριση της εκκλησιαστικής περιουσίας, τη διοίκηση εκπαιδευτικών και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, και τη δικαιοδοσία επί υποθέσεων οικογενειακού και κληρονομικού δικαίου.

Αυτά, όμως, δεν αξιοποιήθηκαν για την άνεση των κληρικών και τη βόλεψή τους, για τιμές και δόξες, τη στιγμή, που ο λαός υπέφερε και δυσκολευόταν, αλλά για την επιβίωση του Γένους, η οποία χρειάστηκε θυσίες.

Τα προνόμια η Εκκλησία τα χρησιμοποίησε, μέσα στα σπλάγχνα της τουρκικής αυτοκρατορίας, μέσα στην βαρβαρότητα, με ευστροφία και Φαναριώτικη διπλωματία, για να επιτύχει, χάριν της Πατρίδας, όφελος με σκοπό να προετοιμάσει τη σωτηρία της Ελλάδας από τους δυνάστες της.

Και παρά τα προνόμια, Πατριάρχες έπεσαν θύματα της τουρκικής αυθαιρεσίας και θηριωδίας με εκπτώσεις από το θρόνο, εξορίες, απειλές, βία, φυλακή, θάνατος. Η Εκκλησία και συγκεκριμένα ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄ στάθηκε απέναντι στην τρομοκρατία της τουρκικής διοίκησης. Στο γενιτσαρισμό και τους βίαιους εξισλαμισμούς. Στις δολοπλοκίες και τις πλεκτάνες. Στη διεθνή απομόνωση της Ελλάδας. Στη σκληρή πραγματικότητα, που άφηνε κυριολεκτικά στο έλος των Τούρκων τη ζωή, την τιμή, την περιουσία, την ελευθερία του κάθε ραγιά.

Η Εκκλησία τότε κράτησε γερά στην αγκαλιά της τα παιδιά της, διαφύλαξε την ενότητά τους, τόνωσε την εσωτερική τους δύναμη και τα δίδαξε πως γεννήθηκαν Έλληνες και Χριστιανοί, και έτσι οφείλουν να μένουν.

 

Χρέος ευγνωμοσύνης σε όσους αγωνίστηκαν για τη λευτεριά της Πατρίδας προστάζει να κρατήσουμε οι Νεοέλληνες βάρδια στην αγρυπνία της ελευθερίας, γιατί και οι καιροί μας είναι ανασφαλείς και πονηροί. Με πιστότητα στην ιστορική μας παράδοση, με αυταπάρνηση και ξύπνια την εθνική μας συνείδηση και αξιοπρέπεια. Είναι αυτά, που στηλώνουν το Έθνος σε νύχτες αγωνίας.