Ετήσια διανομή βιβλίων στα Σχολεία και τους Αγρότες χωρίς
συστημικό σχέδιο – «Των σχολικών βιβλίων ημών εμπιπραμένων, ημείς
άδομεν» – Η σχολική συνήθεια της χρησιδανειστικής ανακύκλωσης – Προτεραιότητα στην πρόληψη και την ποιοτική προοπτική
Γιώργος Μαστορίδης
Ο γνωστός μύθος του Αισώπου για επονείδιστες και ανόητες πράξεις είναι χαρακτηριστικός: «Γεωργοῦ παῖς κοχλίας ὤπτει. ἀκούσας δὲ αὐτῶν τριζόντων ἔφη· «ὦ κάκιστα ζῷα, τῶν οἰκιῶν ὑμῶν ἐμπιπραμένων αὐτοὶ ᾄδετε; ὁ λόγος δηλοῖ, ὅτι πᾶν τὸ παρὰ καιρὸν δρώμενον ἐπονείδιστον» (Αισώπου Μύθοι, Κοχλίαι). Το ετήσιο τελετουργικού κάψιμο των σχολικών βιβλίων, μόνο στα ελληνικά δημόσια σχολεία, δεν αποτελεί είδηση πλέον, έχει γίνει συνήθεια, σχολικό έθιμο! Το χειρότερο όμως είναι ότι η ελληνική κοινωνία και πολιτεία μετατρέπουν τους μαθητές σε αποδιοπομπαίους τράγους και τους χρεώνουν την κύρια ευθύνη για τον ετήσιο (εκ)παιδευτικό, οικονομικό, περιβαλλοντικό και πολιτιστικό «Αρμαγεδδώνα».
Βέβαια δεν παύει μία από τις αιτίες αυτού του κάκιστου σχολικού εθίμου, να χρησιμοποιούνται, δηλαδή, τα σχολικά βιβλία και ως καύ¬σιμη ύλη, είναι η νεανική επιπολαιότητα και εφηβική ανωριμότητα. Όμως, η κύρια ευθύνη βαραίνει την πολιτεία, εξαιτίας αφενός του τρόπου με τον οποίο καθορίζει τον άχαρο ρόλο αποστήθισης και την καταστροφική χρήση του βιβλίου στο σχολείο και αφετέρου της αδιαφορίας, απρονοησίας και αμεριμνησίας με τα ίδια χρήματα και χωρίς πρόσθετη φορολογία των ελλήνων και των άλλων ευρωπαίων πολιτών να μεριμνήσει για την ίδρυση και λειτουργία σχολικών, αναγνωστικών και δανειστικών, βιβλιοθηκών. Στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα συνδυάζεται στα δημόσια σχολεία η ηθική ρητορική των εγκυκλίων για σχολική βιβλιοφιλία και φιλαναγνωσία με τη πιο ανήθικη σχολική πρακτική καταστροφικής γραφορύπανσης και απαξιωτικής σκουπιδοποίησης των βιβλίων. Τα βιβλία και οι Σχολικές Βιβλιοθήκες θυσιάζονται στο βωμό της πολιτικής ελαφρότητας αλόγιστου κρατικού υπερκαταναλωτισμού, (εκ)παιδευτικού ανορθολογισμού και δημαγωγικού μικροκομματισμού.
Συστημική προστασία των σχολικών βιβλίων και βιβλιοθηκών σημαίνει εκπαιδευτικός συγχρονισμός Ελλάδας και Ευρώπης, δηλαδή πολιτική και διοικητική προτεραιότητα της βιβλιοθήκης ως ολότητας σε σχέση με τα μέρη (βιβλία) και εφαρμογή σύγχρονης και ποιοτικής χρησιδανειστικής μεθοδολογίας. By the way, πόσοι Έλληνες πολίτες σε σύγκριση με τους άλλους ευρωπαίους αξιοποιούν τις προσφερόμενες ερευνητικές, αναγνωστικές ή δανειστικές, υπηρεσίες Σχολικής, Δημοτικής ή άλλης Βιβλιοθήκης; By the way(!), πως θα αντιδράσουν οι αξιωματούχοι (υπουργοί, βουλευτές, ευρωβουλευτές, πανεπιστημιακοί κ.ά.), οι οποίοι μάλιστα αμείβονται με αφορολόγητο(!) «επίδομα βιβλιοθήκης» 880€, όταν αργά ή γρήγορα κάποιοι ευρωπαίοι ιθύνοντες τους προβάλλουν βιντεάκια με σκηνές από το ελληνικό σχολικό έθιμο; Άραγε θα συμφωνήσουν ότι «το κάψιμο και γενικά η καταστροφή βιβλίων ταυτίζεται εύλογα με τον φασισμό, τον σκοταδισμό, τη βαρβαρότητα», όπως γράφει σχετικά στο άρθρο «Να επιστρέφονται τα βιβλία» ο Γιάννης Μαρίνος; Πραγματικά αξίζει να διαβαστεί στο διαδίκτυο το άρθρο γιατί οι εικόνες που περιγράφει είναι αποκαλυπτικές: «Τα καίνε ή τα σκίζουν χοροπηδώντας με κραυγές, όπως οι Ινδιάνοι γύρω από τη φωτιά, σε ενθουσιώδεις τελετουργικές εκδηλώσεις» (ΤΟ ΒΗΜΑ 13 Ιανουαρίου 2008). Φυσικά ούτε λόγος για φιλοτιμία, βιβλιοφιλία, περιβαλλοντική συνείδηση και νοοτροπία για ανθεκτική και βιώσιμη ανάπτυξη μετά την πανδημία, ώστε εκτός των άλλων να διευκολυνθούν χρησιδανειστικά η μακροζωία και η ποιοτική ανταγωνιστικότητα όχι μόνο των σχολικών βιβλίων αλλά και πολλών βιομηχανικών προϊόντων. Πάντως, χωρίς ποιοτικά και βιώσιμα βιβλία στα Σχολεία οι προσπάθειες για περιβαλλοντική συνείδηση, αειφορία και ποιοτική σχολική μάθηση είναι ματαιοπονία.
1. Η συστημική λύση για ένα δίκαιο και βιώσιμο σύστημα Σχολικών – Δημοτικών Βιβλιοθηκών
Η ποιοτική προστασία του σχολικού και του φυσικού περιβάλλοντος απαιτεί πρωτίστως συστημικό σχέδιο και ολοκληρωμένες λύσεις. Στις σύγχρονες πολιτείες η ανακύκλωση αποτελεί αντίβαρο στη σπατάλη και τον καταναλωτισμό, όχι μοχλό απορρόφησης κονδυλίων και πεδίο εκτροφής σκανδάλων. Δεν ενδιαφέρει μόνο η αύξηση των δαπανών για την Εκπαίδευση, αλλά και η ορθολογική, δίκαιη και ποιοτική διαχείρισή τους. Στην ευρωπαϊκή Δημόσια Δωρεάν Εκπαίδευση για την προστασία των βιβλίων και την λειτουργία σχολικών βιβλιοθηκών με βιβλιοθηκονόμους εφαρμόζεται η εκσυγχρονιστική, δημοκρατική, περιβαλλοντική και παιδαγωγική, μέθοδος του δωρεάν σχολικού χρησιδανεισμού. Η μέθοδος αυτή συνδυάζοντας προοδευτικά, αναπτυξιακά και περιβαλλοντικά την ορθολογική διαχείριση και των σχολικών βιβλίων και των φυσικών πόρων εξασφαλίζει πολλαπλά οφέλη.
Ο δωρεάν χρησιδανεισμός των σχολικών βιβλίων στη βιβλιοθήκη, όπως προβλέπεται από την ευρωπαϊκή πρακτική αλλά και από τη σχετική ελληνική νομοθεσία (Νόμος 1566/85, άρθρο 2, παρ. 7), εφαρμόστηκε με την σύμφωνη γνώμη μαθητών, γονέων και καθηγητών στο 65ο Γυμνάσιο Αθηνών ως Σχολείου Εφαρμογής Πειραματικών Προγραμμάτων στην Εκπαίδευση (ΣΕΠΠΕ) και στο πλαίσιο του Σχολικού Προγράμματος «Βιβλιοφιλία και Οικολογία». Αυτή η εκπαιδευτική δράση είχε ευρύτερη απήχηση στην κοινωνία και το σχολείο απέσπασε πολλά συγχαρητήρια και βραβεία. Εκτός των άλλων ο Δ/ντής Σπουδών του Υπουργείου Παιδείας Γεώργιος Λαρισαίος έστειλε την ακόλουθη συγχαρητήρια επιστολή: «Σας συγχαίρουμε για την πρωτοβουλία που αναλαμβάνετε ως σχολείο ΣΕΠΠΕ για την έρευνα συνθηκών με τις οποίες θα επιχειρηθεί η ορθολογική κυκλοφορία των σχολικών βιβλίων και αναμένουμε με ενδιαφέρον τα συμπεράσματα της έρευνάς σας». Έκτοτε, παρά το ότι εστάλησαν με συνεχή υπομνήματα στο Υπουργείο τα σχεδόν προφανή στην κοινή λογική πολλαπλά συμπεράσματα, πλήρης αδιαφορία, κυριολεκτικά «ούτε φωνή ούτε ακρόαση», από την εκπαιδευτική και πολιτική Γραφειοκρατία.
Η συστημική σχολική συνήθεια της χρησιδανειστικής ανακύκλωσης κάνει πράξη την περιβαλλοντική συνείδηση και στάση ζωής, δίνει αξία στα βιβλία και την αναγνωστική βιβλιοθήκη, δίνει προτεραιότητα στην πρόληψη και την ποιότητα. Αντίθετα, η διοικητική αποσπασματικότητα και σπασμωδικότητα στη διαχείριση έχει ως συνέπεια την απαξίωση και την καταστροφή τους. Οι οργανωμένοι κλάδοι των Εκπαιδευτικών, Δασκάλων (ΔΟΕ) και Καθηγητών (ΟΛΜΕ), δεν είναι άμοιροι της ευθύνης για την κακοδιαχείριση των σχολικών βιβλίων και βιβλιοθηκών. H ετήσια κρατική σπατάλη των 40 εκατ €, στην πενταετία 200 εκατ. περίπου, επιβαρύνει συνολικά ολόκληρη την Κοινωνία και την Πολιτεία. Το περιβάλλον και ειδικά το σχολικό αξίζει να έχει προτεραιότητα στις ευαισθησίες όλων. Ο αγώνας όχι μόνο για την προστασία του, αλλά και την βελτίωσή του με σύγχρονες υποδομές και διδακτικές μεθόδους πρέπει να γίνει κοινή συνείδηση σε όλους.
2. Δωρεάν Βιβλία για τους Αγρότες από τον ΟΠΕΚΑ με κλήρωση
Το αληθινό «αστείο» είναι ότι το πρόβλημα της κρατικής περιβαλλοντικής ασυνειδησίας και συστημικής εκπαιδευτικής ανευθυνότητας, η αλόγιστη σπατάλη κρατικών δαπανών, η γραφειοκρατική ετήσια παραγωγή σχολικών βιβλιοσκουπιδιών με την πλήρη ανυπαρξία ή την υπολειτουργία Σχολικών και Δημοτικών Βιβλιοθηκών, επεκτείνεται από το «Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων στην… Αγροτική Πολιτική με προφανή πελατειακή κρατική δραστηριότητα αμφίβολης αποτελεσματικότητας, όπως η διανομή δωρεάν βιβλίων στους Αγρότες με κλήρωση! Συγκεκριμένα, «το πρόγραμμα ισχύει από 5-7-2021 έως 30-5-2022 και εφαρμόζεται σε όλους τους νομούς της χώρας για 130.000 δικαιούχους, οι οποίοι επιλέγουν καθ’ όλη τη διάρκεια ισχύος του προγράμματος δωρεάν βιβλία (μορφωτικού, ψυχαγωγικού περιεχομένου, φροντιστηριακά, σχολικά ή ξενόγλωσσα βοηθήματα κ.λπ.)… Ο ΛΑΕ / ΟΠΕΚΑ στα πλαίσια ενίσχυσης της προνοιακής πολιτικής προς την αγροτική οικογένεια, επιδοτεί κάθε τέκνο δικαιούχο του ΛΑΕ με το ποσό των 30 ευρώ. Στο πρόγραμμα δωρεάν παροχής βιβλίων, οι κληρωθέντες δεν παραλαμβάνουν δελτία αλλά απευθύνονται στα συμβεβλημένα με τον ΛΑΕ/ΟΠΕΚΑ βιβλιοπωλεία και εκδοτικούς οίκους».
Όταν οι πολίτες στο σχολείο δεν μαθαίνουν να χρησιμοποιούν ορθολογικά τα βιβλία και τη βιβλιοθήκη, τότε η δωρεάν διανομή περισσότερων βιβλίων με τα χρήματα των φορολογουμένων ευρωπαίων πολιτών (Προγράμματα ΕΣΠΑ) δεν είναι μόνο αναποτελεσματική, αλλά πολλαπλά και πολλαπλάσια βλαπτική.
Συμπερασματικά, «των σχολικών βιβλίων και βιβλιοθηκών εμπιπραμένων, η ελληνική γραφειοκρατία άδει και περί άλλα τυρβάζει» καλλιεργώντας στα δημόσια σχολεία νοοτροπίες (mentalities) αδιαφορίας, ανευθυνότητας και απρονοησίας. Όμως, αυτό αφενός αποτελεί καταδίκη σε μόνιμη μιζέρια και υποβάθμιση και αφετέρου ελλοχεύει ο κίνδυνος να πάθει αφλογιστία ακόμα και η αναπτυξιακή «βόμβα» των δισ. του Ταμείου Ανάκαμψης. Με σκισμένα και καμένα σχολικά βιβλία στα δημόσια σχολεία είναι αδύνατο να ευδοκιμήσει οικονομική και πολιτιστική Ανάπτυξη. Είναι σαν να προσπαθεί κάποιος ν’ ανεβεί σε κυλιόμενες καθοδικά κατευθυνόμενες σκάλες.
www.politistikomellon.eu/2020
