ΝΟΗΜΑΤΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ

Αρετή Παπανικολάου

To 2018, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών καθιέρωσε την 23η Σεπτεμβρίου ως την Παγκόσμια Ημέρα Νοηματικής Γλώσσας σε μια προσπάθεια να αναδείξει τη σημαντικότητα της νοηματικής γλώσσας και της προστασίας των δικαιωμάτων των ατόμων που τη χρησιμοποιούν. Σήμερα, τιμώντας τη νοηματική γλώσσα, θα προσπαθήσουμε να καταρρίψουμε μερικούς μύθους γύρω από αυτήν.

Μύθος #1: Η νοηματική γλώσσα δεν είναι αληθινή γλώσσα.

Υπάρχει η λανθασμένη αντίληψη ότι η νοηματική δεν αποτελεί γλώσσα, αλλά μια μορφή παντομίμας. Η νοηματική, όπως και η ομιλούμενη γλώσσα, διαθέτει το δικό της συντακτικό, γραμματικές δομές, μεταφορικές εκφράσεις και ιδιωματισμούς. Επίσης, όπως όλες οι φυσικές γλώσσες, έτσι και η νοηματική εξελίσσεται και εμπλουτίζεται συνεχώς ενσωματώνοντας νέες λέξεις ανάλογα με τις ανάγκες των χρηστών της.

Μύθος #2: Υπάρχει μία νοηματική γλώσσα παγκοσμίως.

Αν αντικαταστήσουμε τη λέξη «νοηματική» με τη λέξη «ομιλούμενη», θα καταλάβουμε πόσο λανθασμένη είναι αυτή η άποψη. Κάθε χώρα έχει αναπτύξει το δικό της σύνολο νοημάτων που αντικατοπτρίζει την κουλτούρα και τα έθιμά της, ενώ κατά τόπους έχει παρατηρηθεί και η ανάπτυξη διαλέκτων. Υπολογίζεται, μάλιστα, ότι υπάρχουν περίπου 300 νοηματικές γλώσσες παγκοσμίως με τον αριθμό αυτό να αυξάνεται συνεχώς.

Μύθος #3: Η νοηματική βασίζεται μόνο στις κινήσεις των χεριών.

Όταν βλέπουμε ένα άτομο να νοηματίζει, το πρώτο πράγμα που μας τραβά την προσοχή είναι οι κινήσεις των χεριών. Ωστόσο, οι χειρομορφές δεν είναι παρά ένα μέρος της συνολικής επικοινωνίας, καθώς στη νοηματική είναι εξίσου σημαντικές οι εκφράσεις του προσώπου, οι κινήσεις του σώματος, αλλά και ο χώρος μεταξύ των ατόμων. Για παράδειγμα, η έκφραση αηδίας ή ευχαρίστησης μπορεί να προσδώσει τελείως διαφορετική σημασία σε μια πρόταση.

Μύθος #4: Η νοηματική αποτελεί οπτική αναπαράσταση της ομιλούμενης και της γραπτής γλώσσας.

Η νοηματική γλώσσα έχει τον δικό της τρόπο που απεικονίζει την πραγματικότητα, όπως, δηλαδή, τη βλέπουν οι χρήστες της. Έτσι, σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρούμε ότι η νοηματική δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια πιστή αντιγραφή της ομιλούμενης, ή, ακόμα χειρότερα, μια υποδεέστερη μορφή επικοινωνίας. Εξάλλου, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι “Signs are to eyes what words are to ears”, δηλαδή «Η νοηματική είναι για τα μάτια, ό,τι είναι και οι λέξεις για τα αυτιά».

Η νοηματική, λοιπόν, αποτελεί μια φυσική γλώσσα που ζει και εξελίσσεται ανεξάρτητα από την ομιλούμενη, χρησιμοποιώντας αντί για λέξεις, τις κινήσεις των χεριών, τη γλώσσα του σώματος, καθώς και τις εκφράσεις του προσώπου. Τέλος, αξίζει να συγκρατήσουμε το φετινό μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Νοηματικής Γλώσσας, “We Sign For Human Rights”, δηλαδή «Νοηματίζουμε για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», τονίζοντας πως ο καθένας και η καθεμία από εμάς, ανεξάρτητα από το αν διαθέτουμε ακοή ή όχι, μπορούμε να συνεργαστούμε για την προώθηση και την αναγνώριση του δικαιώματος να χρησιμοποιούμε τη νοηματική γλώσσα σε όλους τους τομείς της ζωής μας.

πηγη: e-spectrum.blog