Ένα όνομα για κάθε δημόσιο σχολείο μας! Αφορμή για το άρθρο μου τούτο πήρα από τις παρελάσεις των μαθητών μας, όπου σε κάθε ομάδα προηγείται μια ενημερωτική ταμπέλα για ποιο δημόσιο σχολείο πρόκειται. Είναι συνήθως ένας αριθμός: 1ο, 4ο, 24ο, κλπ., ψυχρός και άχαρος, που παραπέμπει σε στρατιωτικό λόχο.
Χρόνια πριν -ως καθηγητής, Διευθυντής και Σύμβουλος- προσπάθησα να έχουν τα Γυμνάσια – Λύκεια μια επωνυμία ή έστω προσωνυμία, να ονοματοθετηθούν. Εις μάτην! Όλα τα Σχολεία στην Ευρώπη, όπου υπηρέτησα, ονοματίζονται με το όνομα ενός επιφανούς άνδρα (ή γυναίκας) της πόλης τους ή του Έθνους τους, ενός πολιτικού, ήρωα, παιδαγωγού, λογοτέχνη, επιστήμονα, ευεργέτη, ιερωμένου, φιλοσόφου, καλλιτέχνη, κλπ. Ή μιας παγκόσμιας ιδέας, ιδανικού, ιστορικού τόπου ή μυθικού προσώπου. Έτσι π.χ. στη Γερμανία έχουμε: Schillerschule (= σχολείο του Σίλερ), Bismarkschule, Jakobschule, Friedenschule (= σχολείο της Ειρήνης).
Χαιρόμαστε και στον τόπο μας μερικά: Ζωσιμαία, Αρσάκειο, Καπλάνειο, Επιφάνειος, Μαρούτσειο, Βελισσάριο, Δέσκειο (Πάργα), «Θεόδωρος Παπαγιάννης» («πολλά του τα έτη» στον διακεκριμένο γλύπτη μας) – τιμή σ’ αυτούς που τον τίμησαν εν ζωή έτσι.
Η τρισχιλιετής ιστορική μας παρακαταθήκη βρίθει από μυθικά και ιστορικά μας πρόσωπα, ήρωες, συγγραφείς (αρχαίους, βυζαντινούς, νεοέλληνες), φωτισμένους ιερωμένους, λαμπρούς φιλοσόφους και εργάτες του πνεύματος, οραματιστές παιδαγωγούς, ανθρωποκεντρικές ιδέες και ιδανικά, ιστορικούς τόπους και φυσικές ομορφιές.
Πλούσιες πηγές απ’ όπου θα αντλήσουμε ονόματα – σύμβολα, που θα παντρεύουν το σχολείο – πνευματικό εργαστήρι με το ιστορικό περιβάλλον και τη Ρωμιοσύνη. Θα δένουν τον μαθητή /τρια με την τοπική ιστορία, την παράδοση, τον πολιτισμό, τους προγόνους, τις ρίζες μας.
Η αρχική διαδικασία θα μπορούσε να ξεκινήσει από τους Δ/ντές των Σχολείων, το Σχολικό Συμβούλιο, τις δημοτικές και νομαρχιακές Επιτροπές Παιδείας, σε συνεργασία με ειδήμονες περί αυτά κατά περιοχή ανθρώπους, έχοντες βαθιά γνώση περί την τοπική ιστορία και πολιτιστική παράδοση (ιστορικοί, ιστοριοδίφες, πανεπιστημιακοί, άνθρωποι του πολιτισμού, επιστημονικές ενώσεις, κλπ.).
Σκέφτομαι πρόχειρα μερικούς τίτλους: «Αθανάσιος Ψαλίδας», «Ιωάννης Βηλαράς», «Αθανάσιος Τσακάλωφ», «Λορέντζος Μαβίλης», «Κώστας Κρυστάλλης», «Χρήστος Χρηστοβασίλης» (το επεδίωξα ως Δ/ντής για το 4ο Γυμνάσιο το 2003, αλλά χάθηκε στη γραφειοκρατία), «Απειρωτάν», «Δωδωναία Φηγός», «Δωδωναίο φως», «Μολοσσοί», «Ελλοπία», «Πύρρος», «Ολυμπιάδα», «Άπειρος γη», «Ιόνιο Λύκειο», «Οι Σελλοί», «Μάρκος Μπότσαρης» ή ακόμα: «Σχολείο της Ειρήνης», «Φιλίας των Λαών» και άλλα εκφραστικά και αντιπροσωπευτικά του τόπου μας σύμβολα, που θα ανακαλύψει η ευρηματικότητα και η ευαισθησία των Ηπειρωτών.
Ευελπιστώ ότι ένα δόκιμο και εκφραστικό όνομα θα έδινε πράγματι και ανάλογο χρώμα και αύρα και στο σχολείο, αποφεύγοντας την ψυχρή αριθμητική. Πάντως δεν ξέρω αν το νέο όνομα θα αποτελέσει την «πανάκεια», το ελιξήριο για την πραγματική «αναβάπτιση» του χρονίως ασθενούντος δημόσιου Ελληνικού σχολείου μας.
Αν και έχω πολλά πια χρόνια που άφησα τις σχολικές αίθουσες, υπολογίζω ωστόσο, ότι οι τωρινοί μου συνάδελφοι αντιμετωπίζουν χίλια μύρια άλλα προβλήματα. Από την πολύχρονη αδιοριστία, τη βιαιότητα των παιδιών, τον εικονικό ηλεκτρονικό κόσμο τους, την αστυνόμευση του «κινητού», έως την επικρεμάμενη σπάθη για μια «αμφιλεγόμενη» αξιολόγηση, αφού η αναξιοκρατία συνεχίζει να μολύνει την ευρύτερή μας κοινωνία. Τι να κάνει το μεράκι των καθηγητών και η παιδαγωγική τους ευθύνη έναντι των Ελληνόπουλων, σ’ ένα μη ευεπίφορο παιδευτικό περιβάλλον;
Δεν ξέρω αν οι διαδραστικοί πίνακες του πρώην Υπουργού υπήρξαν καταλύτες για ουσιαστική βελτίωση της παιδείας ή η ενασχόληση μ’ ένα μόνο λογοτεχνικό βιβλίο ή το θρυλούμενο πολλαπλό βιβλίο ή -τελευταία- η πρωθυπουργική εξαγγελία για ηλεκτρονικό νομίζω λογοτεχνικό βιβλίο, δεν ξέρω αν όλα αυτά θα φέρουν την Άνοιξη στη δημόσια παιδεία μας, όπως εκείνη του οραματικού Παιδαγωγού Ευάγγ. Παπανούτσου, σε παλαιότερα χρόνια.
Καταλήγοντας, μετά τις τελευταίες πικρές σκέψεις μου για το δημόσιο Σχολείο μας, δεν ξέρω αν προσέξει κανείς αρμόδιος τις «φαεινές» μου προτάσεις περί ονοματοθεσίας των Σχολείων μας! «Για Λακεδαιμονίους να μιλούμε τώρα»!
Ο κ. Θωμάς Γ. Σόρογκας είναι φιλόλογος, αρχαιολόγος και επίτ. σχολικός σύμβουλος
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ» Ιωαννίνων
